Op 5 en 6 december organiseren Philippe Humblé, Hans Vandevoorde en Arvi Sepp (VUB) een colloquium over het literaire werk en de vertalingen van Kader Abdolah. Dit colloquium wordt i.s.m. CLIV georganiseerd en vindt plaats aan de VUB en Passa Porta.

Kader Abdolah (1954) woont sinds 1988 als politiek vluchteling in Nederland. Hij behaalde zijn diploma fysica aan de Universiteit van Teheran en raakte betrokken bij verzetsbewegingen, eerst tegen de Sjah en vervolgens tegen het islamitische regime. Na zijn vlucht naar Nederland begon hij met het schrijven van literatuur in het Nederlands, waarbij hij de taal leerde met behulp van inderboeken. In 1993 publiceerde hij zijn eerste boek in het Nederlands, De Adelaars, dat het Gouden Ezelsoor won, de Nederlandse prijs voor het beste debuut. Er volgden verschillende andere romans, waarvan Het Huis van de Moskee tot hiertoe de meest succesvolle was. Er werden meer dan 300.000 exemplaren van verkocht. Kader Abdolahs boeken zijn in 21 talen vertaald. Zijn laatste roman is Het pad van de gele slippers (2018).

Kader Abdolah is een van de meest vooraanstaande Nederlandse auteurs van het ogenblik. Hij is ook bijzonder aanwezig in het publieke debat in Nederland. Ondanks deze zichtbaarheid en populariteit is er op academisch vlak naar verhouding weinig onderzoek gebeurd naar zijn oeuvre. Dit colloquium heeft als doel Kader Abdolahs werk vanuit een literatuur- en vertaalwetenschappelijk perspectief te benaderen.

Programma van het colloquium :
Het literaire werk van Kader Abdolah (5 december)

Het literaire werk van Kader Abdolah (6 december)

Op woensdag 11 december 2019 vindt de studiedag “Figures du retraducteur” aan het departement Vertalen en Tolken van de Universiteit van Luik plaats (rue des Pitteurs).

Programma : Programme Figures du retraducteur

«Alors que les originaux restent éternellement jeunes […], les traductions, elles, “vieillissent”». Cette idée, très répandue, justifierait les entreprises de retraduction, expliquerait que, régulièrement, les textes fassent peau neuve. Néanmoins, nombre d’autres facteurs entrent dans l’équation : aux facteurs textuels s’ajoutent notamment les considérations plus commerciales des stratégies éditoriales. En outre, le rôle des agents individuels (auteurs, traducteurs ou éditeurs, entre autres) est crucial dans le phénomène de la retraduction.

Cette journée d’étude entend mettre en lumière une série de « Figures du retraducteur ». Alors que le traductologue Yves Gambier traitera la question de la retraduction de textes non littéraires, Albert Bensoussan et Josée Kamoun évoqueront leur travail de (re)traducteurs littéraires et se concentreront, respectivement, sur les cas des retraductions de Conversación en La Catedral, de Mario Vargas Llosa, et de 1984, de George Orwell. L’écrivaine Marie Darrieussecq, qui a retraduit Ovide, Virginia Woolf, puis James Baldwin, parlera des liens qu’entretiennent, dans sa pratique personnelle, écriture et traduction. Vivien Féasson se penchera sur les raisons qui poussent à retraduire des œuvres de fantasy telles que La Roue du Temps ou Le Seigneur des Anneaux. Enfin, Patricia Willson et Justine Houyaux s’interrogeront sur la tâche du retraducteur quand texte et image se conjuguent dans des retraductions illustrées.

Inschrijvingen zijn nog mogelijk via deze link :
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeUYSnsVOmrpKqWLfrA2JZeAf6SKteSVQcAUYUtNHDkXzfqaQ/viewform?usp=sf_link

Avant-Garde Poetry in Translation

Ghent University
Department of Translation, Interpreting and Communication
12^th March, 2020
Ghent, Belgium

Since the 1920s avant-garde poetry has forged an unconventional path that resists categorization and questions mainstream culture. Over the years, the avant-garde has been viewed from different perspectives. It has been studied as a poetic style (Kramer 2009: 3), an aesthetic revolution (Erjavec 2015: 87), a process of experimentation (Chaitas 2017: 74), and a critique of art as it stands at the current time (Watkin 2001: 130). This conference invites us to reflect on the possibility of translating avant-garde poetry. Special focus is given to the aesthetics of the interwar period and to the neo avant-garde poetry that emerged after the Second World War. By adopting a transnational approach to the study of the avant-garde, we encourage participants to focus on any language and linguistic tradition in and outside Europe.

Translation, which can be understood as “a contextual revision of meaning” (Le Blanc 2019: 59), raises questions regarding the timelessness of the literary work and the relevance of the avant-garde not only in its original socio-political context but also to this day. In examining the possibility of translating poetry, we can also consider the different forms that translation has taken within the context of the avant-garde. For instance, poets of the concretist movement in Brasil —under the influence of Ezra Pound, developed a conception of translation that seeks to reproduce the original text without, however, respecting its meaning (de Campos 2004).

In the 1960s, the French journal Change (1968-1983) qualified translation as a transformative practice (Robel 1973). During those years, translation was associated with the notions of “openness”, “extension”, “plurality”, and “multiplication”, that were part of the critical discourse of the time (Brisset 2006: 236). Those who embraced the movement of transformationnisme saw translation as a way to unearth the hidden potential of the original text and rejected translation as an act of communication or equivalence. As seen in Gérard de Cortanze’s “transformation” (1976) of Huidobro’s poem Altazor (1931), different types of translation are possible as long as they highlight the expressiveness of the language (e.g. word-for-word translations, phonetic translations, translation-extraction).

Despite its capacity to challenge the boundaries of poetic language and form, avant-garde poetry remains largely untranslated (Lodge 1998). Indeed, poetry translation attracts little attention and occupies a tenuous position in academic textbooks. As theoreticians have argued, poetry is “the least translated literary genre” (Venuti 2011: 127) and a “disinterested activity par excellence” (Bourdieu 1993: 51).

This conference opens up new lines of inquiry in the field of translation studies, by inviting participants to explore avant-garde poetry and experiment with different translation options. Theoretical reflections and/or practical case studies can focus on one (or more) of the following subjects:

– Translations of avant-garde poetry during the beginning of the 20th century and the interwar period (e.g. Dada, Futurism, Expressionism, Surealism, Constructivism etc.)

– Translations of neo avant-garde poets in post-war Europe (e.g. Abstract Expressionism, Pop Art, Nouveau Réalisme, Neo-Dada, Fluxus etc.)

– The poetic legitimacy of the translator

– Theoretical and/or methodological difficulties in poetry translation

– Recontextualization of avant-garde poetry in translation: social relevance and impact

– Avant-garde poets as translators

Scholars at any stage of their research are invited to submit their abstracts in English or French (250-300 words) until the 15^th of January 2020. Submissions should be sent to the organizers via e-mail:  amaury.desart@ugent.be and christina.bezari@ugent.be. You will receive a response by the end of January.

Lezingreeks Master Literair Vertalen 2019-2020
*
PETRA-E Europees referentiekader voor de opleiding en deskundigheidsbevordering van literair vertalers.
Van beginner tot expert: leiden alle wegen naar Rome?

Tijdens deze lezing-workshop zal Goedele De Sterck de PETRA-E Leerlijn Literair Vertalen presenteren. Op basis van haar eigen ervaring als docente, onderzoekster en literair vertaalster zal ze een van de mogelijke trajecten beschrijven. Vervolgens worden de vertalers in opleiding uitgenodigd om zelf aan de slag te gaan met het PETRA-E-referentiekader en hun persoonlijke traject uit te stippelen. Deze lezing zal studenten, beginnende vertalers en docenten meer inzicht verschaffen in de opzet en de strekking van de Leerlijn Literair Vertalen.

Dinsdag 10 december 2019 | 14.30-17.30 u | KU Leuven Faculteit Letteren, Campus Sint-Andries, Sint-Andriesstraat 2, 2000 Antwerpen, lokaal 2.10 (tweede verdieping)

Toegang: gratis – de aanwezigen ontvangen een exemplaar van de PETRA-E Leerlijn Literair Vertalen – graag aanmelden via chris.vandepoel@kuleuven.be

Voor meer informatie: Lezing-Workshop G. De Sterck 10 december 2019

Op dinsdag 12 november geeft Philippe Noble een gastcollege bij de GV vertaling van culturele teksten in de master vertalen Frans (UGent). Noble is directeur de collection “Lettres Néerlandaises” (de enige serie vertaalde Nederlandstalige literatuur in Frankrijk) bij uitgeverij Actes Sud. Hij vertaalde ongeveer 60 Nederlandstalige werken in het Frans (poëzie, proza, getuigenisliteratuur) van onder meer  Multatuli, Edgar du Perron, Harry Mulisch, David Van Reybrouck, Miriam Van hee, Arnon Grunberg, Etty Hillesum  en ca. 20 titels van Cees Nooteboom. Noble begeleidt ook jonge vertalers Nederlands-Frans via vertaalateliers en individuele coaching. In het gastcollege staat een van zijn meest recente vertalingen centraal die hij samen met Sandrine Maufroy maakte: de roman Malva  (2015) van de Nederlandse schrijfster Hagar Peeters (Malva Actes Sud, 2019). Peeters kreeg hiervoor de Fintro Literatuurprijs. In een gedragen stijl vertelt Peeters over Malva, de dochter van de Chileense dichter Pablo Neruda. Het meisje kwam ter wereld met een waterhoofd en werd al snel door haar vader verstoten. Ze woonde in een pleeggezin in Nederland en stierf op achtjarige leeftijd tijdens de Tweede Wereldoorlog. In de roman van Peeters spreekt Malva vanuit het dodenrijk tot ons, vergezeld van andere kinderen die door hun beroemde ouders in de steek werden gelaten. Tijdens het gastcollege wordt een fragment uit de roman gedetailleerd bekeken waarbij vooral de vertaalstrategieën voor onvertaalbare passages centraal zullen staan. Daarnaast zal Noble ook ingaan op het aspect “duovertaling”

Iedereen is van harte welkom.

Dinsdag 12 november, lokaal A404 (UGent, Campus Mercator). Van 16.00 uur tot 18.00 uur.

Op dinsdag 5 november (19 uur, Filmzaal Plateau, Gent) toont de onderzoeksgroep TRACE “Die Frau mit den 5 Elefanten”, een documentaire over Swetlana Geier, de Duitse vertaalster van Dostojevski.

Voor meer informatie over het evenement: Die Frau mit den 5 Elefanten

Op maandag 28 oktober om 11.30 aan de UGent (Campus Mercator) gaan Lize Spit en Rob van Essen in gesprek de studenten uit de master Vertalen Duits, samen met Philippe Noble (uitgever van de Franse vertaling van ‘Het smelt’), Jos Geysels (voormalige voorzitter van het Vlaams Fonds voor de Letteren) en Ellen Vermeulen (cineaste van de film over Lize Spit en haar vertaalster Helga van Beuningen). Het gesprek vindt plaats op basis van de correspondentie tussen Lize Spit en Helga van Beuningen.

Hier is de film van 15 minuten over Lize Spit en Helga van Beuningen : https://www.canvas.be/video/literaire-meesters/reeks-een/lize-spit

Locatie: Campus Mercator
Abdisstraat 1 (lokaal A313)

De lezing handelt over de structuur van de mondiale markt voor boekvertalingen, waarbij Vlaanderen in deze markt wordt gesitueerd. Vanuit een vertaal-sociologisch kader, worden de belangrijkste mensen (rechtenmanagers, redacteurs, vertalers, literaire agenten, …) en instituties (uitgevers, overheidsinstanties, prijzen, boekenbeurzen, …) in deze markt met elkaar in verband gebracht. In een eerste deel wordt een kwantitatieve analyse gegeven van een databank van circa 11.000 uit het Nederlands vertaalde boeken, gepubliceerd tussen 1998 en 2018. Hier wordt de nadruk gelegd op de uitgaande vertaalstromen uit respectievelijk Vlaanderen en Nederland. Kan men spreken van een asymmetrische machtsverhouding tussen deze twee groeperingen? Waaraan zou dat liggen? In een tweede deel wordt gekeken naar het internationale parcours van Stephan Hertmans’ Oorlog en terpentijn (De Bezige Bij, 2013), een voorbeeld van een boek uit Vlaanderen dat ruim circuleerde in vertaling. In een laatste deel, aan de hand van een analyse van de carrière van Hertmans’ Engelse vertaler David McKay, wordt er ingezoomd op de literaire vertaler zelf: hoe kunnen startende literaire vertalers wegwijs raken in het literair leven in Vlaanderen?

Jack McMartin is postdoctoraal onderzoeker binnen de onderzoeksgroep Vertaling en Interculturele Transfer aan de KU Leuven. In zijn proefschrift, Boek to Book: Flanders in the Transnational Literary Field, belichtte hij de productie-, circulatie- en receptiecontexten van werken van Nederlandstalige literatuur in vertaling (1998-2018). Zijn huidige onderzoek richt zich op literaire transfer tussen kleine Europese literaturen, met Vlaanderen en Hongarije als pilootcasus. Hij is co-editor (met Jan Van Coillie) van Children’s Literature in Translation: Texts and Contexts (Leuven University Press, forthcoming). Hij bereidt ook een onderzoeksproject voor over het leven, schrijverschap en vertalerschap van James S Holmes.

Vrijdag 25 oktober 2019 | 16.30 u | KU Leuven, Campus Sint-Andries, lokaal 2.10
Toegang: gratis
Voor praktische informatie over de bereikbaarheid van de campus: https://www.arts.kuleuven.be/antwerpen/situering

University of Innsbruck (Austria), 10-11 October 2019

Scientific Organizers: Claudia Jünke (Innsbruck) and Désirée Schyns (Ghent)

In collaboration with:

– Forschungszentrum Kulturen in Kontakt (Innsbruck) and

– Centrum voor literatuur in vertaling (Ghent)

Description

A few years ago Sharon Deane-Cox (2013: 309) observed a “striking absence of dialogue between memory studies and translations studies”, two fields of research which with very rare exceptions (such as Brodzki 2007) did not have much contact with each other. This diagnosis is still valid today and has recently been confirmed by Siobhan Brownlie (2016: 12) who states that “the research concerning translation and memory […] has not been conceptualized as a whole”. The interdisciplinary conference aims at bringing together scholars from cultural memory studies and from translation studies without privileging one of the two disciplinary perspectives. In doing so, it wants to further explore the potential of a new research design that results from the intersections and the interplay of these two areas of study.

The focus of the conference will lie on a particular kind of memory: fictional and testimonial literature’s memories of traumatic pasts, i.e. memories of wars, genocide, dictatorship, colonial oppression, terror and other forms of politically and ethnically motivated violence. We propose to consider literary fictions and testimony that deal with these issues as media of ‘cultural memory’ in the sense of Jan Assmann (1992) and Aleida Assmann (2012), i.e. of collectively shared visions of the past which emerge from historical knowledge stored in and transmitted by cultural objects and practices and which circulate and are negotiated in the (trans)cultural sphere. What happens when texts that represent, perform and negotiate traumatic memories are translated into other languages and therefore into other cultural contexts? What is the importance of particular translation strategies, of paratextual framing, of different horizons of expectation and reception for the transmission of cultural reminiscence? Which role do the translations, the translators and other agents of translation play for memory’s transcultural, cross-border ‘travels’? Is there an ‘ethics of translation’ when it comes to the transfer of memories of past crimes? These are some of the question that the conference wants to address.

The far-reaching absence of dialogue between translation studies scholars and those cultural studies scholars interested in questions of translation seems to be mainly a consequence of the different concepts of ‘translation’ that are at play. On the one hand, cultural studies scholars advocate for a wide-ranging concept that understands ‘translation’ in a broad and metaphorical sense, referring for instance to the transfers between cultures, areas of knowledge or academic disciplines. This is for instance the case in Doris Bachmann-Medick’s work on the ‘translational turn’ in the humanities (see Bachmann-Medick 2009). On the other hand, translation studies scholars tend to criticize this conceptual widening and claim the importance of a more specific and narrow concept of translation that keeps ‘translation proper’ as its point of reference (see Dizdar 2009, Heller 2017). In focusing on memories of traumatic pasts in fictional and testimonial literature and in fostering a dialogue between memory scholars interested in questions of translation and translation scholars interested in questions of memory the conference wants to stimulate productive discussions that transcend the binarity of these two positions and that scrutinize the cross-fertilizations between the two academic disciplines.

The conference will focus both on theoretical and conceptual aspects and on particular case studies (on different genres such as narrative, poetry, drama, graphic novels, testimony, autobiography) that reflect on the intersections of memory and translation and that explicitly tackle the problems, questions and desiderata addressed in this description.

Meer informatie : https://www.uibk.ac.at/romanistik/personal/juenke/veranstaltungen/translating-memories/

Op maandag 4 November (om 18.30) zal Prof. Michael Cronin (Trinity College Dublin) aan de KU Leuven (Kortrijk Campus) een lezing over Eco-Translation houden.

Voor meer informatie en inschrijving : Eco-Translation