Op maandag 7 december 2015 promoveerde Thomas Spittael aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte van UGent tot Doctor in de Letterkunde op een proefschrift getiteld The Paratextual, Translational, and Print-Cultural Mediation of Jean-Jacques Rousseau’s Discours sur les Sciences et les Arts in Britain (1751–1785). 

Promotoren van het proefschrift waren:

Prof. Dr. Sandro Jung (promotor)
Prof. Dr. Guy Rooryck (co-promotor)
Prof. Dr. Lieve Jooken (co-promotor)

De leescommissie bestond uit:

Prof. Dr. Anne Bandry-Scubbi (Université de Strasbourg)
Prof. Dr. Fiona McIntosh-Varjabedian (Université de Lille 3)
Prof. Dr. Agnes Guiderdoni (Université Catholique de Louvain)
Prof. Dr. Jürgen Pieters (Universiteit Gent)

Op dinsdag 30 juni vindt aan de VUB (lokaal E0.12, 15u) de promotie plaats van Gys-Walt Van Egdom. Zijn proefschrift is getiteld

Naar een ethiek van de literaire vertaling

De leescommissie bestaat uit de volgende leden:

Daniel Acke – voorzitter van de jury (Vrije Universiteit Brussel)
David Gullentops – promotor (Vrije Universiteit Brussel)
Désirée Schyns – extern jurylid (Universiteit Gent)
Winibert Segers – extern jurylid (Katholieke Universiteit Leuven)
Arvi Sepp – intern jurylid (Vrije Universiteit Brussel/Universiteit
Antwerpen)
Marc Vanden Bossche – intern jurylid (Vrije Universiteit Brussel)

Vrijdag 26 juni 2015

Universiteit Antwerpen
Dept. Toegepaste Taalkunde / Vertalen en Tolken
Schildersstraat 41 (wegbeschrijving)
2000 Antwerpen
(aula 126)

Programma (samenvattingen van de bijdragen)

10u30
Ontvangst met koffie en thee
11u00
Welkomstwoord

Sessie 1: literatuur en vertaling
(sessievoorzitter: Ton Naaijkens)
11u10
Kerstin Kamp (Münster & Nijmegen)
Paratekst in Duitse vertalingen van Middelnederlandse teksten door de eeuwen heen
11u35
Elies Smeyers (UCLouvain & UGent)
Hugo Claus in het Frans. Een multidisciplinaire benadering van de theatervertalingen en van hun impact op het auteursbeeld en op de receptie van een succesvolle culturele transfer
12u00
Klaartje Merrigan (KULeuven)
Ethosconstructie en poëtica van het tweetalige schrijven in het oeuvre van Nancy Huston (1984-2002)
12u25
Discussie

13u
Broodjeslunch
Studentenrestaurant Karibu, Instituut voor Tropische Geneeskunde, Sint-Rochusstraat 36

Sessie 2: taal en taalgebruik in vertaling
(sessievoorzitter: Eric Metz)
14u30
Nina Reviers (UAntwerpen)
Van beeld naar woord: een corpusstudie van het taalgebruik in Nederlandstalige audiobeschrijvingen
14u55
Anniek Kool (UUtrecht)
Partikels vertalen: een onderzoek naar de frequentie en toepassing van partikels in vertaald en oorspronkelijk Nederlands
15u20
Hanne Cardoen (UMons)
Pilootstudie: Hoe zien efficiënte notities eruit? Het mogelijk verband tussen notities, ervaring, moeilijkheidsgraad en accuraatheid bij consecutief tolken
15u45
Discussie

16u15
Slot

16u30
Borrel

Gastcollege Nijhoffprijswinnares Christiane Kuby

College: Master Vertalen GV Frans, literair vertalen
Wanneer: 6 maart 2015
Waar: lokaal A 214 (Abdisstraat 1)
Tijd: 10.30-12.30
Vakgroep Vertalen Tolken en Communicatie in samenwerking met CLIV (Centrum voor Literatuur in Vertaling)

Meer info: Désirée Schyns, desiree.schyns@ugent.be

Christiane Kuby werd op 19 januari 1952 in Frankfurt a.M. geboren en woonde als kind in  Frankfurt en Miltenberg, en vanaf 1958 in Luxemburg, waar zij in 1969 in twee talen (Frans-Duits) eindexamen deed. Sinds 1970 woont zij in Amsterdam, waar ze tot 1985 medewerker was van de Stichting Castrum Peregrini. Van 1972 tot 1982 studeerde zij Romaanse talen en Germanistiek. Vanaf 1987 werkte ze als redacteur van feministische en literaire Nederlandse tijdschriften en sinds 2003 is zij redactielid van Filter, tijdschrift over vertalen waarin ze ook regelmatig publiceert.

Zij is sinds 1993 werkzaam als literair vertaalster Nederlands-Duits en werkt regelmatig samen met Herbert Post. Zij vertaalde onder andere werk van de Nederlandse auteurs Jeroen Brouwers, Stephan Enter, Carl Friedman, Marie Kessels, Herman Koch, Tomas Lieske, Vincent Overeem, Helga Ruebsamen und Josha Zwaan, en van de Vlaamse schrijvers Erwin Mortier en Leo Pleysier in het Duits. Een bijzondere plaats in haar vertaalwerk wordt ingenomen door de Iraanse auteur in ballingschap Kader Abdolah die sinds 1988 in Nederland woont en sinds 1993 korte verhalen en romans in het Nederlands publiceert.  Zij werkte mee aan het KLfG (Kritisches Lexikon zur fremdsprachigen Gegenwartsliteratur) met een bijdrage over Kader Abdolah.

In de winter van 2013/2014 was zij gastdocent literair vertalen aan de Universität Münster. Zij leidt regelmatig vertaalworkshops in Amsterdam, Utrecht en Antwerpen.

In 2012 kreeg zij voor haar vertaling van de roman Godenslaap van Erwin Mortier de Else Otten-Vertaalprijs.

Op 14 maart 2015 ontvangt zij de Nijhoffprijs voor haar vertalingen in het Duits van Nederlandstalige literatuur.

Het Prins Bernhard Cultuurfonds bestaat volgend jaar 75 jaar; aanleiding voor een dubbele uitreiking van de Martinus Nijhoff Vertaalprijs 2015. Christiane Kuby ontvangt de prijs voor haar vertalingen uit het Nederlands in het Duits, en Hans Boland wordt onderscheiden voor zijn vertalingen uit het Russisch in het Nederlands.

‘Voor de vertalingen van Christiane Kuby geldt vrijwel zonder uitzondering dat alle aspecten van de Nederlandse tekst zijn terug te vinden in de Duitse tekst; haar stilistische bereik is bijzonder groot, en zij zorgt telkens weer voor een zelfstandig literair werk in de Duitse taal.’ – De Jury 2015.

De Martinus Nijhoff Vertaalprijs is de belangrijkste Nederlandse onderscheiding voor vertalers. In 1955 is de prijs ingesteld ter nagedachtenis aan de dichter en vertaler Nijhoff, lid van het bestuur van het Prins Bernhard Cultuurfonds. De Martinus Nijhoff Vertaalprijs wordt vanaf 2015 jaarlijks toegekend aan een vertaler die vertaalt in het Nederlands en vanaf 2015 eens in de vijf jaar toegekend aan een vertaler die uit het Nederlands vertaalt. Aan de Nijhoff Vertaalprijs is een vrij besteedbaar bedrag van € 35.000 en de Martinus Nijhoff Vertaalprijs Penning verbonden.

Gepubliceerde vertalingen Christiane Kuby:

Carl Friedman, Zwei Koffer, Kiepenheuer, Leipzig, 1996 (Roman)
Carl Friedman, Der graue Liebhaber, Kiepenheuer 1997 (Erzählungen)
Marie Kessels, Ein anmutiger Sprung, Berlin 1998 (Roman)
Astrid Roemer, Könnte Liebe sein, Berlin Verlag 1998 (Roman)
Helga Ruebsamen, Das Lied und die Wahrheit, Kiepenheuer 1998 (Roman)
Kader Abdolah, Die Reise der leeren Flaschen, Alexander Fest 1999 (Roman)
Tonnus Oosterhoff, Das dicke Herz, Berlin Verlag 1999 (Roman)
Leo Pleysier, Schwarz vor Volk, Berlin Verlag 1999 (Roman)
Frans Thomése, Der sechste Akt, Kiepenheuer 1999 (Roman)
Helga Ruebsamen, Bär ist zurück, id. 2000 (Erzählungen)
Robert Haasnoot, Wahnsee, Berlin Verlag 2001 (Roman)
Maya Rasker, Mit unbekanntem Ziel, Frankfurter Verlagsanstalt 2001 (Roman)
Jeroen Brouwers, Geheime Zimmer, DVA 2002 (Roman)
Kader Abdolah, Die geheime Schrift, Klett-Cotta 2003 (Roman)
Tomas Lieske, Franklin, Rowohlt 2004 (Roman)
Tomas Lieske, Gran Café Boulevard, Kiepenheuer Leipzig 2005 (Roman)
Kader Abdolah, Dawuds Traum, Klett-Cotta 2005 (Roman)
Robert Haasnoot, Steinkind, Berlin Verlag 2005 (Roman)
Kader Abdolah, Das Haus an der Moschee, Claassen 2007 (Roman)
Robert Haasnoot, Der Erinnerer, Berlin Verlag 2008 (Roman)
Tomas Lieske, Isabel, Aufbau 2008 (Novelle)
Stephan Enter, Spiel, Berlin Verlag 2008 (Roman)
Kader Abdolah, Mohammad, der Prophet, Claassen 2009 (Roman)
Vincent Overeem, Misfit, Berlin Verlag 2009 (Roman)
Erwin Mortier, Götterschlaf, DuMont 2010 (Roman)
Herman Koch, Sommerhaus mit Swimmingpool, Kiepenheuer & Witsch 2011 (Roman)
Josha Zwaan, Parnassia, Bloomsbury 2012 (Roman); mit Herbert Post
Kader Abdolah, Der König, Ullstein-Claassen 2013 (Roman)
Herman Koch, Odessa Star, Kiepenheuer & Witsch 2013 (Roman)
Kader Abdolah, Die Krähe, Arche 2014, mit Herbert Post (Novelle)
Herman Koch, Sehr geehrter Herr M., Kiepenheuer & Witsch 2015, mit Herbert Post (Roman)

Der Tod des Empedokles is de onvoltooide tragedie van de Duitse dichter Friedrich Hölderlin (1770-1843). Naar aanleiding van de nieuwe bewerking van Hölderlins stuk door Theater Zuidpool wordt in Vooruit een studievoormiddag gehouden. Deze wordt georganiseerd door de UGent-VUB-alliantieonderzoeksgroepen THALIA (Theatre, Literature and Media in Performance), SEL (Studiecentrum voor Experimentele Literatuur) en CLIV (Centrum voor Literatuur in Vertaling) in samenwerking met het theatergezelschap.

De studiedag vindt plaats op vrijdag 27 februari (10:00-12:30) in de Foyer van de Theaterzaal van Vooruit. Toegang is gratis, maar reserveren is verplicht via Simon.Leenknegt@UGent.be (met vermelding van “inschrijving Empedokles” als onderwerp).

Programma:
• Hölderlinkenners Stefan Hertmans en Bart Philipsen (KULeuven) over het onvoltooide treurspel Der Tod des Empedokles
• Het regisseursduo Jorgen Cassier en Koen van Kaam in gesprek met Claire Swyzen (VUB) over de enscenering
• Vertaalwetenschapper Henri Bloemen (KU Leuven) in gesprek met Gys-Walt Van Egdom (VUB/Hogeschool Zuyd) over de meertaligheid op het toneel

U kunt de theatervoorstelling Empedokles van Theater Zuidpool bekijken op 26 februari in Vooruit. Inschrijven kan tot 20/02 bij Simon.Leenknegt@UGent.be

http://www.theaterwetenschappen.ugent.be/thalia
http://www.sel.ugent.be
https://www.cliv.be
http://www.zuidpool.be

International Conference organized by the Centre for Literature in Translation of the Vrije Universiteit Brussel and Ghent University, in cooperation with the University of Santiago de Compostela and the Federal University of Santa Catarina.

Venue: Vrije Universiteit Brussel, December 10-11, 2015

Bringing together scholars from different disciplines such as cultural studies, translation studies, area studies, comparative literature and anthropology, this conference aims at providing a new understanding of exile as a theoretical concept, analytical category, and lived experience in the study of the translation of (literary) texts.

From Ovid over Dante to Victor Hugo, D.H. Lawrence, Thomas Mann, Assia Djebar, Irmgard Keun, Mahmoud Darwish, Salman Rushdie and Julia Kristeva, just to name a few prominent authors, the experience of exile has profoundly influenced world literature throughout the centuries. For most of these literary émigrés, exile has never merely been a question of location, of being somewhere else, but also of being in a different culture, of which the foreign language is one of the most immediate features. Especially literary exiles experience the problem of the foreign language on a daily and unmediated basis. They are constantly translating or being translated. Their survival, financially and existentially, depends to a great extent on language.

Exiled writers can translate themselves, be translated or become translators of other authors’ works. Present-day Europe has a number of immigrant writers who publish in the language of their country of adoption, with differing degrees of acceptance of the norms of their new language. Some of them are harassed by authorities, confronted with censorship, excluded from literary institutions, submitted to physical and psychological threats, living in fear of imprisonment. They were forced to leave their homes because of ideological, ethnic, religious, or moral reasons. Others were accused of lack of patriotism in war times or were regarded as obscene by moral conservatives.

However, the émigré translator can become a catalyst for conceptualising alternative worlds by initiating a dialogue with works of world literature. Exiled writers have put to use their knowledge of languages by translating either works of their homeland into the adopted language, or the other way round. Vladimir Nabokov translated Pushkin, Cabrera Infante translated James Joyce, Pedro Salinas translated Marcel Proust, Hans-Henning Paetzke translated György Konrád, Felix Pollak translated Heinrich Heine. Some of them also translated their own work into the language of adoption: Nabokov translated his early works into English, as did Cabrera Infante. The examples are legion.

This conference will touch on questions of multilingualism and displacement, and on their methodological implications for translation studies, first and foremost with regard to translating literary texts as a political and cultural practice. This conference wants to plead for a less metaphorical and more empirical understanding of translation. The focus will thus be on the interlingual nature of translation and exile as an interstitial locus of enunciation. The aim of the conference is to further our understanding of the authors’ experiences of exile, their function, opportunities and problems as
(self-) translators, as well as explore how these émigrés have documented and represented their stories. It aims at circumnavigating a broad spatial and temporal spectrum. The focus of the conference is neither limited to the analysis of translation in the context of European languages and cultures, nor to one specific historical period.

Submissions for 20-minute papers may include, but are not restricted to:
– theoretical approaches to the concept of ‘exile’ in translation
– translation as agency and medium of political commitment in exile (issues of freedom, resistance and human rights)
– the relation between the translator/publisher and the exiled author
– translation and diasporic communities
– ‘inner emigration’ and translation
– Samizdat and translation
– influence of translation in exile on canon formation
– postcolonial studies in relation to translation and exile
– imagology and translation in exile
– translation, censorship and persecution
– exile journals as media establishing a critical counter-hegemony of literary texts and their translations
– self-translation and the question of exiled authors writing in adopted languages
– the role of remigrés in the post-World War II professionalization of the translator

Organising Institutions:
Vrije Universiteit Brussel and Ghent University, Centre for Literature in Translation (CLIV). The Centre for Literature in Translation is an interuniversity research group, affiliated to both the Free University of Brussels (VUB) and Ghent University (see https://www.cliv.be).

Organising Committee:
Prof. Philippe Humblé (Vrije Universiteit Brussel)
Prof. Guillermo Sanz (Ghent University)
Prof. Desiree Schyns (Ghent University)
Prof. Arvi Sepp (Vrije Universiteit Brussel / University of Antwerp)

Scientific Committee
Prof. César Domínguez (University of Santiago de Compostela)
Prof. Andréia Guerini (Federal University of Santa Catarina)
Prof. Ilse Logie (Ghent University)
Prof. Reine Meylaerts (Catholic University of Leuven)
Prof. Marie-Hélène Torres (Federal University of Santa Catarina)
Address:
Free University of Brussels (VUB)
Department of Applied Linguistics
Pleinlaan 5
1050 Brussels
Belgium

Registration:
300 word abstracts and a 100 word bio should be submitted by January 15, 2015. Please send your abstracts and bios to translation.exile@vub.ac.be. Graduate students are also welcome to submit their proposals and participate in the conference.

Please note there will be a conference fee of 100 Euro.

The language of the conference is English, but other languages (French, German, Portuguese and Spanish) will be considered. A publication of the proceedings with selected contributions is planned.

Colloque du 60^e anniversaire de META – 1955-2015
Colloquium for the 60^th Anniversary of META – 1955-2015
Coloquio del 60º  aniversario de META – 1955-2015

Les horizons de la traduction : retour vers le futur
Translation’s horizons: back to the future
Los horizontes de la traducción: regreso al futuro

Du 19 au 21 août 2015 – Université de Montréal
August 19-21, 2015 – Université de Montréal
Del 19 al 21 de agosto de 2015 – Université de Montréal

Il y a 60 ans naissait la Revue des traducteurs, META, aux Presses de l’Université de Montréal. La plupart des traductologues d’aujourd’hui étaient encore sur les bancs de l’école ou n’étaient pas nés. La FIT venait d’être créée en 1953. L’ouvrage phare de Vinay et Darbelnet n’était pas encore sorti (1958), Mounin publiait son essai sur Les belles infidèles (1955), Edmond Cary, La traduction dans le monde moderne (1956) et Theodore H. Savory, The Art of Translation (1957). Près de dix ans plus tard, Otto Kade publiait Qualitätsstufen der Übersetzung (1963), Rudolf W. Jumpelt, La qualité en matière de traduction (Actes du 3^e congrès de la FIT, 1963), Eugene Nida, Toward a Science of Translating(1964) et John C. Catford, A Linguistic Theory of Translation (1965). Il faudra attendre 1971 pour voir l’essai de Roman Jakobson, 1972 pour la description de la discipline par James Holmes et 1973 pour la création du néologisme « traductologie » par Brian Harris. C’est dire si META se place en pionnière de l’étude de la traduction dans le monde. Seule Babel, la revue de la FIT, la précède de quelques mois.

Pour célébrer cet anniversaire, on ne peut guère prétendre à un bilan exhaustif tant le domaine, ou plutôt la discipline s’est développée. Il est tout de même permis de penser à en repérer les principaux jalons, les concepts clés, les approches essentielles et les auteurs représentatifs qui en ont élargi les horizons et lui ont ouvert la voie du futur.

META invite à retourner vers ce futur de la traductologie, en août 2015, à Montréal, en pleines festivités estivales, dans le cadre d’une rencontre de traducteurs, de terminologues, de rédacteurs, de lexicographes et de linguistes sous la bannière de la traductologie. Inutile d’en décliner les axes, les sous-domaines, les sujets. L’invitation est au voyage : retour vers le futur.
————————————————————————————————————————————————————

The Translators’ Journal, META, was born 60 years ago, under the aegis of the Presses de l’Université de Montréal. Most translation studies scholars of today were still at the beginning of their schooling, or even not yet born. The IFT had only just been created, in 1953. Vinay and Dalbernet’s seminal work (1958) had not yet been published, Mounin was publishing his essay Les belles infidèles (1955), Edmond Cary, his La traduction dans le monde moderne (1956), and Theodore H. Savory, his The Art of Translation (1957). More than ten years later, Otto Kade published his Qualitätsstufen der Übersetzung (1963), Rudolf W. Jumpelt, his La qualité en matière de traduction (Proceedings of 3^rd IFT Congress, 1963), Eugene Nida, his Toward a Science of Translating (1964), and John C. Catford, his A Linguistic Theory of Translation (1965). Roman Jakobson’s famous essay (1971), James Holmes’ description of the field (1972), and the creation of the term “traductologie” by Brian Harris (1973) were yet to come. There is thus no exaggeration is stating that META is a pioneer of study of translation worldwide.

To celebrate this anniversary, we cannot attempt a thorough review, given how much the field, or rather the discipline, has grown. We can, however, allow ourselves to identify its major milestones, its key concepts, its essential approaches, and its most significant authors, all of which have broadened its horizons and paved its way to the future.

META invites you to go back to the future of translation studies – in August 2015, in Montreal, in the middle of summer celebrations – during this meeting of translators, terminologists, writers, lexicographers, and linguists. There is no use in delineating axes, sub-domains, or topics. We invite you to travel far and wide: back to the future.

——————————————————————————————————————————————————–

Hace 60 años nacía la Revue des traducteurs, META, en Presses de l’Université de Montréal. La mayoría de los traductólogos de hoy aún estaban en la escuela primaria o no habían nacido. La FIT acababa de ser fundada en1953. La obra maestra de Vinay y Darbelnet (1958) todavía no existía, Mounin publicaba su ensayo Les belles infidèles (1955), Edmond Cary La traduction dans le monde moderne (1956) y Theodore H. Savory The Art of Translation (1957). Casi diez años después Otto Kade publicaba Qualitätsstufen der Übersetzung (1963) y Rudolf W. Jumpelt La qualité en matière de traduction (Actas del 3^er Congreso de la FIT 1963), Eugene Nida Toward a Science of Translating (1964) y John C. Catford A Linguistic Theory of Translation (1965). Se tuvo que esperar a 1971 para el ensayo de Roman Jakobson, y 1972 para la descripción de la disciplina por James Holmes, y luego 1973 para la creación del neologismo francés « traductologie » por Brian Harris. Así queda demostrado el papel pionero de META en los estudios de traducción en el mundo. Solo Babel, la revista de la FIT, nace unos meses antes.

La disciplina ha evolucionado tanto en estas seis décadas que resulta difícil hacer un balance exhaustivo para conmemorar este aniversario. Pero sí se puede pensar en subrayar algunos hitos, algunos conceptos claves, algunos enfoques esenciales y algunos de los  autores más representativos quienes ampliaron el horizonte de la disciplina abriéndole el camino hacia el futuro.

META invita à volver al futuro de la traductología, en agosto de 2015, en Montreal, en medio de las celebraciones estivales, en un evento que reunirá a traductores, terminólogos, redactores, lexicógrafos y lingüistas. Resulta inútil definir los ejes, los campos o los temas de una discusión abierta sobre la traducción y sobre la traductología. Esta es una invitación a viajar: volver al futuro.

De Japans-Duitse schrijfster Yoko Tawada geeft op 7 oktober 2014 een lezing in het kader van de lezingencyclus Studium Generale van Hogent met als titel “Translators’ voices from the future”. De lezing wordt georganiseerd in samenwerking met Het Betere Boek, CLIV en Vormingplus en vindt plaats in de Miry Concertzaal van het Conservatorium (Biezekapelstraat, Gent) om  20u. Meer informatie op http://studiumgent.be/programma-2/

Op woensdag 8 oktober is Yoko Tawada te gast voor een workshop aan de VUB (lokaal D.3.06, 14-16u). De workshop voor studenten Duits in vertaalkunde en letterkunde is een samenwerking tussen enerzijds de vakgroepen Toegepaste Taalkunde en Taal- en Letterkunde van de VUB en de alliantieonderzoeksgroep CLIV anderzijds. In de workshop bespreken de twee studentengroepen met Yoko Tawada de tekst “Das Tor des Übersetzers oder Celan liest Japanisch”. De studenten vertaalkunde vertalen bovendien een passage uit de tekst. Na afloop is er een kleine receptie.

Op donderdag 9 oktober ontvangt de Afdeling Japanse Taal en Cultuur (UGent) de schrijfster. Yoko Tawada leest stukken uit haar werk en de studenten krijgen de kans vragen te stellen over de tekst en het proces van vertalen. Plaats: Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Blandijnberg 2, 5de verdieping, lokaal 150.18, 11u30.